مکان یابی بهینۀ فضاهای سبز در سکونتگاه های روستایی (مطالعۀ موردی: نقاط روستایی شهرستان خواف)

پارک ها و فضاهای سبز از جمله کاربری هایی به شمار می روند که توزیع و پراکنش آن ها در سطح شهر و روستا اهمیت زیادی دارد. فضای سبز،‏ به منزلۀ یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع، دارای ابعاد زیست محیطی،‏ اجتماعی،‏ فرهنگی،‏ اقتصادی و کالبدی است و برای اینکه نقش ها و عملکرد های خود را به خوبی ایفا کند،‏ اولین و مهم ترین گام تعیین مکان های مناسب برای آن است که پیش زمینۀ آن تجزیه و تحلیل تناسب فضای سبز است. در این تحقیق نیز تلاش شده است با در نظر گرفتن عوامل مؤثر در مکان یابی کاربری فضای سبز، با ارائۀ الگویی مناسب، به توزیع بهینۀ فضای سبز در نقاط روستایی نمونه در شهرستان خواف با استفاده از gis بپردازد. برای نیل به این هدف از معیارهای واقع شدن در زمین های با کاربری های مناسب مانند زمین های بایر، زراعی، مخروبه، نزدیکی به مراکز آموزشی، فرهنگی و مسکونی، دسترسی به شبکۀ معابر، قیمت و مساحت مناسب استفاده شد. سپس، برای هر کدام از عوامل مؤثر در مکان یابی پارک ها و فضای سبز، لایه های اطلاعاتی در محیط gis تهیه و با استفاده از روش های آنالیز تصمیم گیری چندمعیاره (mcda) همچون استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، به هر یک وزن مناسبی اختصاص داده شد. در ارزیابی انجام شده، قیمت اراضی با ضریب 351/0 بیشترین تأثیر را در مکان یابی فضاهای سبز روستایی و مساحت زمین با ضریب 077/0 کمترین تأثیر را داشته است. نتایج تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های هر روستا را برای انتخاب مکان های مناسب برای فضای سبز به 4 کلاس طبقه بندی کرد. در مقایسۀ تطبیقی با مکان پیشنهادی این کاربری در طرح هادی روستاها مشخص شد که تقریباً مکان پیشنهادی و موجود کاربری فضای سبز در روستاهای نمونه منطبق با پهنه های کاملاً مناسب و مناسب است.